Statki

FLUITA

Pierwszy egzemplarz fluity zbudowano w 1595 r. w Holandii. Cechą charakterystyczną tego typu jednostek była wypukłość kadłuba na linii wodnej oraz okrągła, nie posiadająca pawęży rufa. Pokład wznosił się w kierunku rufy i był zakończony nadbudówką z wysoką i wąską ścianą rufową. Fluita wyposażona była w trzy maszty i ożaglowana podobnie jak inne statki epoki. Modernizacja takielunku polegała głównie na tym że, maszty były wyższe, a reje krótsze, dzięki czemu manewrowanie żaglowcem stało łatwiejsze. Nietypowy kształt kadłuba oraz innowacje w ożaglowaniu zapewniały dużą ładowność przy maksymalnej sprawości morskiej. Dzięki swym zaletom fluita szybko rozpowszechniła się w Europie. Będąc typowym statkiem handlowym, jednostki tego typu chętnie dostosowywano do działań wojennych wyposażając je w artylerię.

GALEON

W XVI w. w Hiszpanii z południowoeuropejskiej karaki powstał nowy typ statku - galeon. W zasadzie był to wielki statek handlowy, przystosowany do celów wojennych. Miał nośność około 100 t, długość całkowitą ok. 60m , szerokość 10 m a znaurzenie 5 m. Stosunek długości do szerokości wynosił ok. 4:1 był więc bardziej smukły od karaki. Powstanie tak dużego i przy tym zwrotnego statku, zdolnego do długich rejsów oceanicznych, wyniknęło z potrzeby rozwoju żeglugi między Hiszpanią a jej koloniami w Ameryce. Wymóg rozlokowania kabin dla osadników i żołnierzy, którzy w coraz większej ilości płynęli do Ameryki, został rozwiązany głównie przez wydłużenie i podwyższenie nadbudówki rufowej, która osiągała nawet 7 kondygnacji. Nadbudówka dziobowa była krótka, z charakterystycznym, długim, do przodu wysuniętym pomostem, nazywanym też galionem. Galeon posiadał trzy lub cztery maszty. Pierwsze dwa niosły żagle rejowe, natomiast na pozostałych były żagle łacińskie. Żagle rejowe składają się z dwóch lub trzech kondygnacji. Kadłub miał poszycie na styk (gładkie) a w burtach znajdowały się otwory strzelnicze z furtami armatnimi (ambrazury), początkowo na jednym, później na dwu pokładach, co czyniło galeony potężnym narzędziem walki. Zależnie od potrzeb był to okręt handlowy lub po uzbrojeniu - wojenny.

Galeony rozwijały się przez XVI i XVII w. dając początek okrętom liniowym. Właśnie z galeonów składała się flota angielska w czasie walk z Niezwyciężoną Armadą hiszpańską 1588 r. Galeonu "Golden Hind" używał słyny angielski korsarz Francis Drake do swych ataków na statki i miasta hiszpańskie. Galeony wchodziły w skład floty polskiej i szwedzkiej w bitwie pod Oliwą w 1628 r.

KARAKA

Karaka - karraka, krack; żaglowy statek handlowy z XV w., wykształcony na Morzu Śródziemnym. Miał kadłub z poszyciem gładkim (na styk), ster początkowo wiosłowy, później zapożyczony z północy ster zawiasowy. Charakterystyczne były dwie nadbudówki: niższa na rufie i wyższa, zadarta skośnie do góry na dziobie, wysunięta znacznie przed dziobnicę. Z czasem nadbudówka na rufie została podwyższona do kilku kondygnacji lekko wysuniętych poza rufę z konstrukcją dachową. Statek miał żagle rejowe na jednym lub dwu przednich masztach i tzw. żagiel łaciński na bezanmaszcie. Karaki rozpowszechniły się również na północy Europy, gdzie ulegały pewnej ewolucji. Na rufie wykształciła się galeria-balkonik oraz pojawiły się zawieszone na burtach beczki z oliwą i armaty ustawione na pokładzie rufówki. Burty kadłuba wzmocnione były pionowymi odbojnicami.

KARAWELA

Karawela - statek żaglowy, trzymasztowy, z ożaglowaniem łacińskim. Początkowo w XII w. był to mały portugalski statek rybacki, później używany do celów transportowych. Kadłub z poszyciem gładkim i podniesioną nadbudówką rufową, bez dziobówki. Z czasem ożaglowanie uległo ewolucji - na przednim maszcie a później i na grotmaszcie zastosowano żagle rejowe. Pojawiła się również nadbudówka dziobowa, a ze wzrostem wielkości statków czwarty maszt, tzw. bonawentura. Karawele i karaki były statkami, które rozwinęły się i były wykorzystywane do wielkich podróży w okresie odkryć geograficznych oraz ekspansji kolonialnej Hiszpanów i Portugalczyków.

PINKA

Pinki były okrętami niewielkimi. Ustępowały galeonom zarówno wielkością i uzbrojeniem. Ponadto miały mniej rozbudowaną nadbudówkę rufową, również kasztel dziobowy nieznacznie wystawał ponad kadłub. Mniejsze pinki miały dwa maszty, każdy niósł po jednym żaglu rejowym. Na większych jednostkach stawiano trzy maszty. Pinki wykorzystywano do służby patrolowej, zwiadowczej i konwojowej. Pinki polskie odpowiadały wielkością, ożaglowaniem i uzbrojeniem szwedzkim pinasom, jednak znacznie przewyższały wielkością pinki szwedzkie.